OKLUBALI KÖYÜ’NÜN KISA HİKAYESİ (1)

     Oklubalı Köyü Eskişehir ilinin İnönü ilçesine bağlıdır. Eskişehir’in 25 km batısındadır. Büyük Çerkes Sürgünü ile Kafkasya’da 1864-66 yıllarında Hakurine Hable’den çıkarılan Abdzahlar tarafından kurulmuştur. Bizler millet olarak Adığeyiz. Başkaları bize, ismin kökeni yine kendi kültürümüzden kaynaklanan Çerkes der. Vatanımız dediğimiz yer; Kafkasya coğrafyasının Çerkesya ülkesidir. Burada kabileler halinde yaşardık. Adığeler (Abdzah, Bjedığu, Besleney, Ç’emguy, Hatıkuay, Jane, Kabartay, Mamxığ, Mex’oş, Natıhuay, Şapsığ, Wubıx gibi) boylardan oluşur. Her kabileyi oluşturan birçok sülale ve bu sülalelerin oluşturduğu köyler vardı.

     Çerkesya nın 1830 larda Almanlar tarafından çizilen haritası                                                              

     Kafkas sıra dağlarından kuzeye doğru akıp sola doğru tatlı bir kavis yapıp Azak Denizine dökülen Kuban ırmağı birçok ana ve yavru kollardan oluşur. İşte bu kollardan Labe nehri havzasında Ç’emguylar, Şhaguaşe nehri havzasında Abdzahlar otururdu. Buralar Çerkesya’nın orta kısımlarıdır. Çerkesya’nın doğu kısmında Kabartaylar, batı kısmında Karadeniz kıyısından içeriye doğru da Şapsığ ve Wubıxlar otururdu.

Oklubalı nın Çerkesya dan çıktığı bölgeyi gösteren harita (Awutle, Tube, Meretıku, Mezmay, Kujıps, Pşıh) civarı

Abdzah bölgesindeki Şhaguaşe nehrinin sol tarafında Pşıh ve Kurjıps nehri havzasında Fişt ve Awutle dağının kuzeyinde, Lağonake platosunun batısında, Tube vadisinde, Mezmay civarında Büyük Adığe Sürgününden önce dağların ormanların içinde Meretıkuey, Hakurine Hable, Bidanıko Hable, Davur Hable, Daçe Hable, Six’u Hable köyleri bulunurdu. İşte buralar da da Awutle, Apiş, Blenğaptse, Bidanıko, Birseyko, Brant, Çetaw, Çüyeko, Ğış, Ğuç’e, Hut, Haets’ık’u, K’uaş, Kır, Meretıko, Nawuırze, Sox’, Six’u, sülalelerinin memleketiydi. Burada çiftlikler halinde oturuyorlardı.

     Binlerce yıldır vatanımız Çerkesya’da kendimize özgün bir biçimde yaşarken birden bir şeyler yolunda gitmemeye başlar. Korkunç İvan önderliğinde Çarlık Rusyası 1552 de Kazan Hanlığını, 1554 de Astrahan’ı ilhak eder. Kuzeyimizdeki Emperyalist Çarlık Rusya’sı sıcak denizlere inerek dünya hakimiyeti kurmak arzusuyla, gözünü Çerkesler’in vatanı Kafkasya’ya diker. 1556 dan sonra başlayıp 1864 e kadar 308 yıl süren Kafkas-Rus savaşları Çerkesya’nın Çarlık Rusyası tarafından işgaliyle sonuçlanmıştır. (1864-1917 arası kısmi bölgesel çatışma ve direnişler de olmuştur) Her zaman olduğu gibi dünya devletlerinin çıkarcı tutumları, halkımızın da basiretsiz oluşu bizlere 308 yıl süren kanlı bir savaş, acı bir soykırım, neticesinde de vatanımızdan sürgün olarak yansımıştır.  

       Çerkesya nın son devlet başkanı                              Çerkesya yı temsil eden bayrak

       Hacı Grandük Berzek 1802-1880    

     Babaannemin babası Awutle Mehmet Nuh 1852 de doğmuş, ne yazık ki babası Hacı Kule Yakub, Çerkes-Rus savaşlarında şehit olmuştur. Mehmet Nuh un annesi Psıwo Meretıkolar’danmış. Dayısı Meretıko Tıwuış Mehmet Nuh’u kendi soyundan 1852 doğumlu Hacı Zekeriya Bey’in oğlu Harun dan hiç ayırmamıştır. Mehmet Nuh un bir de amcasının oğlu 1858 doğumlu Mecit vardır. (Köyümüz alimlerinden meşhur Hacı Mecit Efendi) Babaannemin annesi K’uraş Apişler den Yedic in kızıymış.

Yedic de Çerkes-Rus savaşları sırasında şehit düşer. K’uraş kardeşi Tahir ile birlikte yetim kalır. Apiş Yedic’in kardeşi İlyas da yeğenlerine sahip çıkar. K’uraş ve Tahir’in annesi Apiş Yedic in karısı Goşoj (Molahan) Blenğabtseler denmiş. Yakın akraba olarak hiç kimsesi yokmuş. Acılar, ölümler, kara haberler bitmek tükenmek bilmemektedir. Acılarla ve mücadelelerle sosyal hayat devam etmektedir. 1850’li yılların sonuna gelindiğinde Adığeler için artık hüzünlü sona yaklaşılmıştır. Uzun yıllar süren Çerkes-Rus savaşları sırasında oluk gibi Adığe kanı akmaktadır. Adığe nin kanıyla sulanmayan hiçbir yer kalmamıştır.

1857 Şhaguaşe nehrinin karşı tarafından Kazak Stanitsasını gözetleyen Adığe savaşçılar

     Mıyekuape vadisi girişinde bulunan 18 Adığe köyü yakılıp, yıkılmış, insanlarıyla beraber imha edilmiştir. Vadi girişinde bölgeyi kontrol için 1856 da Kazak kalesi kurulmuştur. Zamanla Çarlığın kolonizasyon politikası gereği Ruslar yerleştirilip bir yerleşim birimi oluşturulmuştur. Bu yere 1895 de kasaba statüsü verilerek Moykop şehri inşa edilmiştir.

Adığe Thamateler  1855 de Karadeniz de İngiltere temsilcisiyle donanma gemisinde görüşmede 

     Bütün bu olumsuzluklar içinde dahi dedelerimiz bir çözüm yolu aramışlardır. Çar 2. Aleksander ile 1859 yılında Sen Petersburg da oniki Adığe Thamatesi görüşür. Bunların içinde dedelerimizden Meretıko Kubzeş, Hakurine Tığuj, Çetaw Buh, Kuaş İlyas da vardır. Ancak çar ile bir mutabakata varılamaz.