ADIGEY CUMHURİYETİ

Genel Bilgi

Adığe Cumhuriyeti (Adığey), Rusya Federasyonunu sınırlarındaki 3 özerk Çerkes Cumhuriyetinden birisidir. Adığey, Rusya Federasyonu’nun kurucu cumhuriyetlerindendir. Cumhuriyet, tarihi Çerkesya’nın batı kısmında, Kuzey Batı Kafkasya'nın orta kesiminde, Kuban, Laba ve Belaya nehirlerinin havzalarında yer almaktadır.

Cumhuriyetin başkenti Maykop’tur (Çerkesçe-Мыекъуапэ-Mıyekuape). Yüz ölçümü 7.792 km² olan Cumhuriyetin toplam nüfusu 463,088 (2020 yılı) 'dir.

Adığey'in coğrafi konumu her manada gelişim için çok uygundur. Konumu ekonomik kalkınma için elverişli koşullar sağlar. Demiryolları ve karayolları, Adığey Cumhuriyeti'ni Krasnodar bölgesi, Rusya Federasyonu ve diğer yakın Cumhuriyetlerin birçok bölgesine bağlar. Adığey yılda 540 - 860 mm yağış ile ılıman bir iklime sahiptir.

Kuruluş Tarihi

27 Temmuz 1922'de Çerkes (Adığey) Özerk Bölgesi ismiyle kuruldu. 24 Ağustos 1922’de Adığey (Çerkes) Özerk Bölgesi, 13 Ağustos 1928 yılında ise Adığey Özerk Bölgesi ismini aldı.

Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti (RSFSR)’de 1922-1924 yıllarında Kuban-Karadeniz, 1924’de Güneydoğu, 1924-1934 Kuzey Kafkasya, 1934-1937 Azak-Karadeniz, 1937-1991 Krasnodar Kray bölgelerinin içerisinde yer aldı.

5 Ekim 1990’da, Adığey Bölge Halk Temsilcileri Konseyi'nin olağanüstü oturumunda, Adıgey'in statüsünü RSFSR'nin (Cumhuriyet) bağımsız bölgesi düzeyine yükseltme kararı verildi ve Adığey Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ilan edildi ama kararın yasal bir etkisi yoktu.

3 Temmuz 1991 tarihli Rusya Federasyonu yasası, Adıgey Özerk Bölgesi'nin RSFSR içinde Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne dönüşümünü resmen kabul etti.

16 Mayıs 1992 tarihinde Rusya Resmi gazetesinde yayınlanan kararname ile Adığey Cumhuriyeti ismini aldı.

Bölgenin Merkezi 1936 yılına kadar Krasnodar (Çerkesçe Бжъэдыгъукъал-Bjeduğkale) şehriydi, bu tarihten sonra Maykop oldu.

Nüfusu

2020 yılı verilerine göre Adıgey Cumhuriyeti’nin toplam nüfusu 463,088’dir. Nüfus yoğunluğu 59,43 kişi/km^2 olan Cumhuriyet’te kentsel nüfus oranı ise % 47.29 dur. Son yıllardaki cumhuriyetteki genel nüfus artışı göçten kaynaklanıyor.

Rusya Federayonu’nda etniğe dayalı nüfus sayımı en son 2010 yılında yapılmıştır. 2010 yılı verilerine göre Adıgey’in nüfusunun büyük çoğunluğunu 270,714 (%61,5) kişi ile Ruslar oluşturuyor.

Cumhuriyet’teki Çerkes (Adıgeyli, Çerkes, Kabardey, Şapsığ) nüfusu 110,229 (%25,1). Ermeniler, Ukraynalılar, Kürtler ve Tatarlar Cumhuriyetteki en kalabalık diğer halklar.

Hakhu Nart