LATİN HARFLERİYLE RUSÇA ÖĞRENMEK İSTİYORUM! ЛАТИН ХЬАРФЛЕРИ ИЛЭ РУСЧА ОГЪРЭНМЭК ИСТИЙОРУМ!

21 Aralık 2014

«Бзэ тхьамыкIэ щыIэп, щыIэх цIыф тхьамыкIэхэу зиныдэлъфыбзэ зымышIэхэрэр»  БЫРСЫР Батырбый

“Yoksul dil yoktur, anadilini bilmeyen yoksul kişiler vardır.”  Bırsır Batırbıy

Biz Çerkeslerin ana dili Çerkesçe-Adığabze(адыгабзэ) olmasına rağmen, maalesef Türkiye’de yaşayan Çerkeslerin büyük bir çoğunluğu Çerkesçe okur-yazarı değil. Çerkesçe okur-yazarlığı bir kenara bırakırsak; ne yazık ki şehirlerde doğup büyümüş 30 yaş altı Çerkesçe konuşabilen bir Çerkese rastlamak; çölde suya rastlamak gibi bir şey artık. Bunun sebeplerinden biri, doğduğumuz andan itibaren anne babalarımızdan ilk duyduğumuz kelimelerin, hatta ninnilerin (ki hangi sebeple olursa olsun!) Türkçe olması. Konuşmaya başladığımızda ilk sözcüklerimizin “nan-нан, tat-тат” yerine  ‘‘anne baba’’ olması. Her ne kadar kendimizi Çerkes olarak tanımlasak da Türkçe konuşulan “Çerkes” aileler içerisinde dünyaya geliyoruz ve bu aile ortamlarında büyüyoruz... Anadilini bilmeyen bir gençliğe sahip olmak çok acı bir durum olsa da son günlerde sosyal medyadan takip edebildiğim kadarıyla, anadilimizi öğrenmek isteyen ve anadile ilgi gösteren Çerkes gençlerinin çok az sayıda da olsa artması, ulusumuz için bir umut ışığı olmakta. Çerkesçe öğrenmek isteyen bu gençlerden birisi de şehirde doğup büyümüş, şuan için temel seviyede Çerkesçe bilsem de ilk öğrenmeye niyetlendiğimde birkaç kelime dışında Çerkesçe bilmeyen bir kişi olan benim. Annem de babam da Çerkes ve her ne kadar konuşmalarına ara sıra Türkçe kelimeler katsalar da iyi düzeyde Çerkesçe konuşabiliyorlar. Çerkesçe konuşabiliyorlar konuşabilmesine; ama maalesef ne zaman çocuklardan gizli kalması gereken bir şey oldu işte o zaman bizim yanımızda Çerkesçe konuştular. Ne zaman ki köyden eş dost geldi, işte o zaman ev ortamın da Çerkesçe konuşuldu… Bizler o ya da bu sebepten dolayı Çerkesçe bilmiyoruz; fakat Çerkesçe konuşmak, sadece konuşmak da değil aynı zamanda anadilimizde okur-yazar olmak istiyoruz. Peki bu istediğimiz şey kolay olacak bir şey mi? İngilizce, Rusça, Fransızca gibi yabancı dilleri öğreniyorken nasıl sıkıntılar yaşıyorsak, anadilimiz olmasına rağmen, bugün Çerkesçe’yi hiç bilmiyor olmamızdan dolayı, Çerkesçe öğrenirken de bu sıkıntıları yaşayacağız ve yaşıyoruz.Çünkü biz anadilimizi bilmeyen “Çerkesleriz”. Her ne kadar anadilimiz desek de Çerkesçe şuan bizim için yabancı bir dil. Yabancı bir dili öğrenmek ise, bilen bilir, gerçekten zorlu bir süreçtir büyük çaba, emek ister. Hele ki bu dil, gramer ve fonetik yapısı Türkçeden çok çok farklı, öğrenme materyalleri, kursları kısıtlı bir dil olan Çerkesçe ise, sıkıntılar biraz daha fazla olur. Son zamanlar da Türkiye’de, Çerkesçe öğrenmenin en büyük zorluklarından birinin Çerkesçe’nin Kiril harfleriyle yazılması olduğunu söylen, bundan dolayı da Çerkesçe’nin Latin harfleriyle okunup yazılması gerektiğini düşünenler var. Bu aslında şuna benziyor “Ben Rusça öğrenmek istiyorum fakat Kiril alfabesi zor olduğu için, Rusçayı Latin harfleriyle öğrenip Rusça okur-yazar olmak istiyorum.” Yada “Latin harfleriyle Kuran-ı Kerim okumak istiyorum.” Bu söylemler ne derece mantıksızsa, ‘‘alfabesi Kiril olan resmi bir devlet dili olan Çerkesçe’’ için de sadece Türkiye’de yaşayan Çerkesler için latin harfleriyle Çerkesçe öğrenip okur-yazar olma isteği, o derece mantıksız bir söylemdir. Eğer Çerkesçeyi sadece basit bir sokak dili olarak düşünmüyorsak tabi. Anadilimiz Çerkesçedir ve şuan alfabesi Kiril Alfabesidir. Eğer anadilimizi öğrenmek, anadilimizde okur yazar olmak istiyorsak tüm zorluğunu göze almak zorundayız, tabi bunu yürekten istiyorsak. Peki Kiril alfabesi söylendiği kadar zor bir alfabe midir? Çok net bir şekilde söyleyebilirim ki Kiril alfabesini öğrenmek Çerkesçe öğrenme yolundaki en kolay şeydir. Bunu bizzat yaşadığım için kafamda hiçbir soru işareti oluşmadan söyleyebiliyorum. İlk başta da yazdığım gibi, birkaç kelime dışında Çerkesçe bilmeyen bir kişi olarak, ben günlük yarım saatimi alfabe öğrenmek için ayırarak, sadece bir hafta içersinde 66 harfli Çerkes(Batı dialekti) Kiril alfabesini öğrendim. Alfabeyi şuan iyi seviyede biliyorum yani kiril harfleri ile her şeyi yazabilirim. Alfabeyi iyi düzeyde bilmeme rağmen, Çerkesçeyi sadece temel sevide biliyorum ve ilerletmekte sıkıntı yaşıyorum. Yani Çerkesler için Çerkesçe öğrenmekte de öğretmekte de problem kesinlikle Kiril alfabesi değil. Artık Çerkeslerin aile ortamında Çerkesçe öğrenmeleri de neredeyse bir çoğumuz için imkansız. Bundan dolayıdır ki Çerkesçe öğrenmekdeki temel problem yeni bir yabancı dil öğrenirken yaşanan temel sıkıntılardır. Bunların başında ise öğrenmede-öğretmede gerekli olan materyallerin, kursların, dil bilen profesyonel öğretmenlerin, gerçek manada istekli öğrencilerin azlığı ve biz Çerkesler’deki milli bilinç eksikliğinin, bu problemlerin başını çektiğini düşünüyorum.   Hakhu Nart Hakan Çerkesya Yurtseverleri