18 Mayıs 1944: Kırım Tatar Sürgünü

Kırım Tatarlarının Sovyetler Birliği tarafından sürüldüğü, nüfusunun yarıya yakınının yok edildiği bu acı günün yıldönümünde, sürgünde hayatını kaybedenleri rahmetle anıyor, dünyanın hiç bir yerinde böyle faciaların yaşanmamasını diliyoruz...

Çerkesya Hareketi

18 Mayıs 2022

1944 yılında 17 Mayıs’ı 18 Mayıs’a bağlayan gece Kırım’da yaşayan Kırım Tatarlarının kapıları çalınmış, onbeş dakika içinde hazırlanarak meydanlara toplanmaları emredilmişti.

Kadınlar, çocuklar, yaşlılar, hastalar, savaşamayacak durumda erkeklerden oluşan 423 bin Kırım Tatarı o gece Kırım’daki istasyonlardan hayvan vagonlarına istif edilerek vatanlarından sürüldü. “Sovyetler Birliği’ne ihanet” ile suçlanıyorlardı. 

Oysa aynı gece 50 bin Kırım Tatar erkeği, Hitler Almanyasına karşı cephede Sovyetler Birliği adına savaşıyordu.

Kırım Tatarlarının çileli yolculuğu 20 günden fazla sürdü. Hayvan vagonlarına istif edilen insanlara doğru düzgün yiyecek ve su verilmedi. Tren her durduğunda birkaç ceset yol kenarına bırakıldı.

Kırım Tatarları, bu sürgünde Özbekistan, Kazakistan, Sibirya gibi bir çok bölgeye dağıtıldı, binlerce insan yurdundan koparıldı. Bu çileli yolculuk bittiğinde sürgün edilenlerin neredeyse yarısı ölmüştü. 

Kırım Tatarları, sürgünde 195 bin insan kaybetti…

23 Haziran 1978'de Kırım Tatarlarının Ebedî Meşalesi olarak bilinen Musa Mahmut vatanına dönüp yerleşmek istediğinde, Kırım'daki Sovyet yönetimi kendisini ve ailesini Kırım'dan zorla çıkarmak istedi. Musa Mahmut kendisini yaktı ve 28 Haziran'da hayatını kaybetti.

Ve Kırım tatarlarının toplu vatana dönüş hikayeleri başladı!

1986'da Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti, sürgüne ve baskılara maruz kalan halkların haklarını kısıtlayan bütün hükümleri iptal ederek, haklarının ve itibarlarının iade edildiğini ve bunların devlet garantisi altına alındığını açıklayan deklarasyonu yayınladı. Ancak Kırım Tatarlarının toplu dönüş çabaları bürokratik engellere takılıyordu.

1987 yılında Kırım Tatarları, vatana dönüşlerinin engellenmesine karşı Kızılmeydan'da yaptıkları gösterilerle dünya gündemine oturdu. 1989'dan itibaren bürokratik engellere, polis baskısına ve ağır maddi koşullara rağmen sürgün yerlerinden Kırım'a topluca dönüşler başlattılar. Bu süreç sonunda 250 binin üzerinde Kırım Tatarı vatanına döndü...

Kaynak: Bianet