Siyah Tonlarda "Kızıl Terör" Hakkında

Sanatçı Teuchej Kat, "kızıl terör" kurbanlarının anısına oluşturulan eserleri Koşhable köyüne bağışladı.

Rusya Federasyonu halk ressamı Teuchej Kat'ın programı, 1917-1923 Rus İç Savaşı'nda uygulanan cezai önlemler sırasında Adige köyleri sakinlerinin öldürüldüğü, geçen yüzyılın trajik olaylarını yansıtıyor.

Birçok köyde -bazıları Kazak köyüydü- ceza operasyonları gerçekleştirildi. Atlılar önlerine çıkan herkesi kılıçtan geçirdiler. Çoğunlukla genç erkekler öldürülse de kadınlar, çocuklar ve yaşlılar da bu cezalardan nasibini aldı. En çok acı çekenler Ğabukay ve Koşhabl köyleriydi.

Bu trajedi, sanatçı Teuchezh Kat'ın-yerli Habuka- dikkatinden kaçamazdı.

24 Eylül 1918'de Kızıl Ordunun Tamanskoy Tümenlerinin takım savaşçıları Koşhable'ye zorla girdiler.General Denkin'nın yaklaşan ordusunu duyduklarında ise iki gün içinde Koşhable'yi terk etmişlerdi.

O yılların korkunç olaylarına ilişkin, 20 yıl önce, derin baskı tekniği ile bir kaç seri gravürler yaratıldı.

Bu eserler Moskova, İstanbul, Tiflis ve diğer birçok şehirde sergilendi.

Dün Koşhabl köyünün Çocuk Sanat Okulu binasında Teuçeja Kat'ın 20 eseri sergilendi. Bu eserlerin 4 tanesi Adıge folkloruna ve Nart destanına adanmıştır,16 eser de 1918 trajedisini yansıtmaktadır. Gravürlerden biri ünlü garmonist Magamed Hagauj'un ölümünü gösteriyor, kendisinin ustalık eseri, İngiliz kayıt şirketi "Gramophone" tarafından ele geçirilmiştir.

Tablolar siyah beyaz tonlarda olsa bile, ölen masum insanların acılarını ve kederini ifade eden "İnfaz", "Hafıza", "Yas tutan melekler" ve diğerlerinin öyküleri de kayda değer.

Koşhabl ilçesi Kültür Müdürlüğü Başkanı Rauf Hurya 'Koşhabl'de yaşayan 470 kişiden fazla insan öldü.Karşılaştırıldığında ise 4 yıl süren Büyük Vatanseverlik savaşında 270 Koşhabl'eli yaşamını yitirmişti.O korkunç tarihten bu yana 98 yıl geçti, ama bu trajediyi unutmak mümkün değil' dedi.

Teuçej Kat  hakkındaki çalışmalarında durmadı ve bir tarihçi gibi sürece dahil oldu.Onlarca yıl sonra, arşivler araştırma için kullanılabilir hale geldiğinde, sanatçı Adıgey'deki İnsani Araştırmalar Enstitüsü, Krasnodar ve Nalçik'teki arşiv belgelerini okudu.

Çalışmanın sonucu, Adıgey'deki iç savaş hakkında tarihi bir roman olan Zulüm Yılı-18  (Год жестокий — 18-й)'idi.

Geçen yıl yayınlanan kitap görgü tanıklarının anılarını, arşiv verilerini ve belgeleri içeriyor.

Teuçej Kat grafik çalışmalarıyla birlikte  Zulüm Yılı-18  (Год жестокий — 18-й) kitabını hediye etti.Ölen atalarının anısını onurlandırarak eserlerini bağışladı

Kaynak : Yelena Markova - Советская Адыгея

Çeviri : Çerkesya Hareketi Haber Merkezi