Adıge (Çerkes) Felsefesi Konulu Bir Ansiklopedi

Maykop Adıge Üniversitesi kütüphanesinde geçtiğimiz gün “Adıge (Çerkes) Felsefesi ve Kültürü” adlı ilk Adıge felsefi ansiklopedisinin tanıtımı yapıldı. Yazarı felsefe profesörü Dr. Hanehu Ruslan’dır. 

Tanıtma toplantısına, Adıge Üniversitesi Rektörü Mamıy Davte, Sosyal Bilimler Araştırma  Enstitüsü Müdürü Lıuj Adam, ulusal yazar Meşbaşe İshak, bilim insanları, eski ve yeni öğrenciler katıldılar.

Ansiklopedi, ilkin dijital yayın  olarak sunulmuştu, şimdi 900 sayfalık bir kitap olarak yayımlandı. Felsefe alanında şimdiye değin böylesine bir yapıtımız yoktu. Ansiklopedi, kendi benzeri yayınlardan farklı, Adıge (Çerkes) felsefe ve kültürüne ilişkin, etnolojik ve antropolojik terminler (deyimler)  ansiklopedide yer aldı, deyimlerin açıklama ve anlamları, etnosun (ulusun) entelektüel ve manevi gelişmesi konularına yer verildi.

Ansiklopedi, değişik konuları bilimsel anlamda derleyen bir kitap. Görevi, dünyada mevcut olan bilimleri bir araya getirmek ve bir sisteme kavuşturmak diye tanımlanabilir.

Hanehu Ruslan; “Yıllar önce enstitüde bir felsefe sözlüğü yayınlama konusunu görüşmüştük. Uzunca bir süre sonra sözlük konusunda çalışmak üzere bir topluluk da oluşturmuştuk. Pandemi nedeniyle eve kapanma durumunda kaldım ve sözlük konusuna yoğunlaştım. Ansiklopedi yazımı sırasında birçok sorunla karşılaştım. Karşılaştığımız en önemli sorun, sistemleştirilmiş felsefi ve kültürel terimlerin ve soruna yaklaşım biçimlerinin bulunmayışıydı. Bu eksikliği gidermek üzere uzunca bir süre çalıştık.

Ansiklopedi konusunda çalıştığım süre boyunca Adıge felsefesi ve kültürü ile ilişkili olarak tarih, etnoloji, felsefe, kültür bilimi, din ve  Nart destanı konulu kitapları okudum ve felsefi açıdan önemli olan bilgileri derledim. Bu kaynaklar Rusya’da ve diğer ülkelerde yayımlanmış ansiklopedilerde bulunan belgelerdi. Kitap üzerinde çalışırken 500 üzeri makale ve deyim (termin) yazdım ve bunları bilimsel platformlarda tartıştık.

Bunlardan 300 kadarı kitapta yer aldı. Ayrıca, 50 kişi üzerine yazılmış yazılar ve 60 üzeri makale kitapta yayımlandı. Ekoloji, ekonomi, dil bilimi ve edebiyat üzerine ve felsefi değeri olan ilginç belgeler de ansiklopedide yer buldu” diyor. 

Ansiklopedinin Adıge ulusal felsefesi konulu ilk kitap ve büyük bir çalışma ürünü olduğu toplantı katılımcıları tarafından vurgulandı.

DELEKO Anet, Adıge Mak

Çeviri: Hapi Cevdet Yıldız

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi