İyi İyi, Mahue

Kabardey-Balkar İnsani Araştırmalar Enstitüsü, Zarina KANUKO'nun “Oşhamahue, Mahuegeps” (“Maho'm gelecek”) adlı romanının sunumuna ev sahipliği yaptı. Bu, ünlü bir şair, yazar ve oyun yazarı olan Zarina'nın düzyazı türünde ilk eseridir. Kendi memleketindeki sunumundan önce Kabardey-Çerkes dilinde yazılmış kitap, Rusya Halklarının Ulusal Edebiyatları Festivali kapsamında Moskova'da Kızıl Meydan'da tanıtıldı.

“Bir roman-vahiy”, “ulusal edebiyatta yeni bir kelime”, “şaşırtıcı bir şey” - bunların hepsi onunla ilgili, yazar tarafından Büyük Vatanseverlik Savaşı'ndan perestroyka'ya ve mitlere kadar olan dönemi kapsayan olaylardan örülmüş bir kitap. Konusu Kabardey-Balkar'ın ikonik “güç yerleri” ile örülmüş masallar, anılar, rüyalar. Kitap, masrafları yazarın ödemesi ile Kotlyarov yayınevinde 300 nüsha tirajla yayınlandı, ancak herkesin romanı tanıma fırsatı var - onu dinleyebilirsiniz. Romanın sesli versiyonu şimdiden dört bin kez dinlendi.

Etkinliğin açılışını yapan araştırma enstitüsü müdürü Tarih Bilimleri Doktoru Profesör Kasbolat JAMIKHO, özellikle gençler için ana dilde kurgu yayınlamanın önemine dikkat çekti. Yayıncı, çevirmen, Rus radyo servisi Kabardey-Balkar'ın başkanı Larisa MAREMKUL, romanın türünün - büyülü gerçekçiliğin - zıt kavramları - büyü ve gerçeklik - içerdiğini vurguladı: “Bu türde gerçek ve kurgu, yeni ve eski, geçmiş ve şimdiki zaman birleşiyor. Ulusal edebiyatımızda Nalbiy KUYEKO ve Zaur KANKUL bu türe değinmiştir ancak “Oşhamahue, Mahuegeps” romanının benzeri henüz ortaya çıkmamıştır. Larisa Maremkul, romanın sesli versiyonunun yazarın kendisi tarafından seslendirilmesinin de büyük bir başarı olduğunu belirterek, kitabın halihazırda Rusçaya çevrildiği bilgisini de paylaştı: “Ciltli metnin çevirisi, filolog Liliana için bir ilkti. SHARDANOVA ve benim için çok hoş bir sürpriz oldu, çünkü iş çok iyi bir seviyede tamamlandı."

Çeviride romanın başlığı “Benim mahuem da gelecek”. Mahue (Kabardey-Çerkes dili) “gün”, aynı zamanda “parlak”, “mutlu” anlamına gelir. "Guegu mahue" "İyi yolculuklar" anlamına gelir. Ayrıca zirve ve tepelerin adlarında da bulunur. Elbrus - Oşhamakhaue, Baksan bölgesindeki 910. yükseklik - Mahueg'eps. Yazarın bu kelimeyi başlıkta olduğu gibi bırakması dikkat çekicidir - Rusça konuşan okuyucu, olağan bağlamda geldiği için anlamlarından birini kesinlikle tanıyacaktır - "Benim günüm gelecek."

Kuzey Kafkasya Devlet Sanat Enstitüsü Genel Beşeri Bilimler ve Sosyo-Ekonomik Bilimler Bölüm Başkanı Profesör Lyudmila ŞHAUTSUK şunları paylaştı: “Bu roman sayesinde yazara farklı baktım. Bu, Adige düzyazısında kavram, kapsam ve en derin mitolojilere nüfuz etme açısından tamamen yeni bir kelimedir. Tüm karmaşıklığına rağmen eserde sözcük fazlalığı yok ama kendim için birçok yeni kelime ve ifadeyi fark ettim. Eserin türünü Çerkeslerin mito-şiirlerine dayanan, büyü, mistisizm, fantazi unsurları içeren öznel gerçekçilik olarak tanımlardım. Aynı zamanda “öznel” kelimesinin de altını çiziyorum. Yazarın şiirsel deneyimi lirizmi beraberinde getirir ve bazı nakaratlar düşünce olarak hoş şiirleri andırır. Roman sadece dilde değil olay örgüsünde de çokbiçimlidir. İçinde pek çok çizgi var, örneğin kişinin kendi "ben"ine yükselişi, ruhun oluşumu, 115. Süvari Tümeni'nin kaderi, Almastı - Koca Ayak, aşk çizgisi ve daha fazlası. Hayat sihir gibidir, sihir hayat gibidir. Edebiyatımız kesinlikle iffetlidir. Ve Kabardey dilinde yazılan bu çalışmada, ilk kez bir gram bayağılık olmadan güzel duygusallığı gördüm. Bu, dünya önemi kavramının bir parçası olan edebiyattır. Düşüncenin çoksesliliği ve romanvari düşünce, Zarina Kanukova'nın ender armağanlarıdır.”

Eserin editörü, “Çerkes Dünyası” ana dilini koruma vakfının başkanı, pedagojik bilimler adayı Raisa HATSUK, eserin modern okuyucular için büyük değerini vurguladı: “Taslağı okur okumaz hemen mümkün olduğu kadar çok insanın bu çalışmayla tanışmasını istedim. Bu, modern ulusal edebiyatta gerçek bir olgudur. Kitap, gerçekliği ve kurguyu, yaşayanların dünyasını ve ölenlerin dünyasını birleştiriyor, dünyevi insanlar, dünya dışı güçler ve yaratıklarla karşılaşıyor. Okuyucu için beklenmedik bir şekilde gerçeklik fanteziyle birleşiyor ve ana karakterlerde bilinmeyen yetenekler ve nitelikler ortaya çıkıyor.”

Alan SHOPARAV: “Sanırım romanı okuyan herkes birçok şeyin kendisine tanıdık geldiği hissine kapıldı. Cumhuriyetimizdeki herhangi bir köyü ele alalım, her ailede Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda savaşanlar vardı. Her yerde Almastı (Koca Ayak) ve cadıların dönüştüğü kediler hakkında hikayeler paylaşıyorlardı. Bütün bu anılar romanı okurken kaçınılmaz olarak canlanıyor, kendinizi koparmak mümkün değil.”

Araştırma Enstitüsü Kabardey-Çerkes dili bölümü başkanı Filoloji Doktoru Boris BIJO: “Bu romanda kesinlikle olumlu veya kesinlikle olumsuz olarak adlandırılabilecek hiçbir karakter yok. Her insanın hem iyi hem de olumsuz nitelikleri vardır. Bu anlamda Zarina bence gerçekçiliğe bağlı. Akılla anlaşılması zor pek çok şey var, örneğin hayatın nasıl başladığı gibi. Zarina, herkesin neyin var olduğuna ve neyin bizden saklandığına dair kendi vizyonuna sahip olabileceğini gösterdi. Anlatının dili muhteşem, mecazi ama aynı zamanda okuyucu için anlaşılır. Bu, küçük uluslarımız için büyük bir atılım; umarım bu tür edebiyatlar sayesinde daha fazla genç insan kendi ana dilinde kitap okur.”

Türkiyeli hemşerimiz Erdoğan BAVUKO: “Bir arkadaşım bana Zarina Kanukova’nın çalışmalarının linkini gönderdi ve 11 buçuk saatin tamamını dinleyene kadar tam anlamıyla kulaklıkla dolaştım. Çünkü çocukluğumu dinledim. Çocukluğumda siyah beyaz cinler, cadılar ve kedilerle ilgili hikayeler de vardı. Anavatanımızın dışında yaşayan bizler, böylesine ilginç bir kitabın ana dilimizde yazılmış olmasından memnunuz. Bildiğiniz gibi 2015 yılına kadar ana dilimizi öğrenmemize izin verilmiyordu. Artık bu fırsata sahibiz."

KBR'nin Onurlu Sanatçısı, yönetmen Marina GUMOVA: “Doğduğum köyde çocukluğumdan beri yaşlı insanlardan zamanla kullanım dışı kalan birçok güzel kelime ve ifadeler duydum ve şimdi bunları bir romanın sayfalarından yeniden duydum. Güzel ve daha da önemlisi erişilebilir bir dille yazılmış; okumaya başladığınızda durmak imkansızdır. Son iki yıldır Zarina, yurtdışındaki uluslararası edebiyat festivallerinde Rusya halklarının ulusal edebiyatlarını temsil ediyor. Sadece Kabardey-Balkar'ın değil, tüm Kafkasyalıların prestijini artırıyor. Geçtiğimiz günlerde Kızıl Meydan'da düzenlenen festivalde romanın tanıtıldığı mekan tamamen doluydu ki bu, bu tür etkinliklerde her zaman olmuyor.”

Zarina Kanukova, romanı yakın bir kişi olan öğretmeni Profesör Filoloji Doktoru Nina ŞHOGENTSUK'a adadığını bir kez daha duyurdu ve önsözünde ünlü yerel tarihçi ve kitap yayıncısı Viktor KOTLYAROV'a dünyanın en ilginç yerlerini araştırdığı için şükranlarını dile getirdi. Birçok okur gibi her zaman onun da ilgisini çeken Kabardey-Balkar.

“Benim Mahue’m Gelecek” romanı, Türkiye’deki Çerkes diasporasına yönelik çevrimiçi sunumun ardından Türkçeye çevrildi.

Lyana BATYROVA. Fotoğraf: Tamara Ardavova

Kaynak: Goryanka