17 KASIM: Prag'dan Atina-Politeknik'e Öğrenci Direnişleri

17 Kasım 1939, Alman faşistlerinin işgale karşı direnen Prag Üniversitesi öğrencilerini katlettikleri gün. Uluslararası Öğrenciler Günü olarak da anılan bugünün 1973 yılındaki yıl dönümünde ise Yunan cuntacıları Atina Ulusal Teknik Üniversitesi’ni (Politeknik) tanklarla basarak yüzlerce öğrenciyi öldürdü.

17 Kasım 1939, Alman faşistlerinin işgale karşı direnen Prag Üniversitesi öğrencilerini katlettikleri gün olarak tarihe geçti ve Uluslararası Öğrenciler Günü olarak anılmaya başlandı. 

34 yıl sonra 17 Kasım 1973 tarihinde bu kez Yunan cuntacıları Atina Ulusal Teknik Üniversitesi’ni (Politeknik) tanklarla basarak yüzlerce öğrenciyi öldürdüler. Atina Ulusal Teknik Üniversitesi öğrencilerinin Albaylar Cuntası’na karşı üç gün süren direnişleri daha sonra Politeknik direnişi olarak tarihe geçti ve anılmaya başlandı.

Anti-Faşist Bir Öğrenci Direnişi

Prag’daki Charles Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencileri, Çekoslovakya’nın kurtuluş gününü anmak ve faşist Alman işgalini protesto etmek için 28 Ekim 1939’da üniversitelerini işgal etme girişiminde bulundular. İşgalci Alman faşistleri bu girişimi sert bir şekilde bastırdı ve açılan ateş sonucu ağır yaralanan tıp fakültesi öğrencisi Jan Opletal 11 Kasım’da yaşamını yitirdi. 

Opletal’ın cenaze töreni büyük bir anti-faşist gösteriye dönüştü. 15 Kasım’da düzenlenen cenaze töreni daha sert bir şekilde bastırıldı.

Öğrencilerin yükselen öfkesini dindiremeyeceğini gören işgalciler 17 Kasım tarihinde Çek üniversitelerinin tümünün kapatılmasına karar verdiler. Bu kararın ardından harekete geçen faşist işgalciler Prag Üniversitesi’ni bastılar ve tarih profesörü Josef Matoušek ile sekiz üniversite öğrencisini yargısız şekilde infaz ettiler. 

Eylemlere katılan 1200 öğrenci tutuklandı; büyük bölümü Sachsenhausen’a olmak üzere toplama kamplarına gönderildi ve böylelikle Nazi karşıtı öğrenci direnişi bastırıldı. Ancak faşist işgalin beklendiği kadar kolay olmayacağının da işaret fişeği verilmiş oldu.

17 Kasım 1941’de Prag’da katledilen öğrenciler ilk kez Londra’da toplanan Dünya Öğrenci Konseyi toplantısında anıldı. Sovyetler Birliği öncülüğünde kurulan Dünya Öğrenci Konseyi’nin baskısı ile 17 Kasım Birleşmiş Milletler tarafından Uluslararası Öğrenciler Günü ilan edildi. Dünya Öğrenci Konseyi daha sonra adını Uluslararası Öğrenci Birliği (IUS) olarak değiştirdi.

Politeknik Direnişi

1939 yılında Prag Üniversitesi’nden yükselen anti-faşist öğrenci isyanı tam 34 yıl sonra bu sefer Atina Ulusal Teknik Üniversitesi’nde (Politeknik) Albaylar Cuntası’na karşı yükseliyordu. 

1973’ün Kasım ayında Eğitim Bakanlığı tarafından Yunanistan Ulusal Öğrenci Birliği’ni (EFEE) yönetim seçimlerinin 15 Şubat’ta yapılacağını duyurması ile başlayan gerginlik, Eğitim Bakanı’nın 13 Kasım’da Politeknik’teki öğrenci temsilcilerini dinlemeden tehdit etmesi ile büyüdü. 

Öğrenciler, bakanın bu tavrının ardından tüm fakültelerde genel kurul çağrısı yaptı. 14 Kasım günü yapılan genel kuruldan boykot kararı çıktı. Boykot kararı okul yönetiminin tavrıyla işgale dönüştü ve 15 Kasım sabahı okul bahçesinde başlayan eylemler hızla tüm Atina’ya yayıldı. 

Sabah saatlerinde radyolarda duyulan bir ses Cuntayı şaşkına çevirmişti. Halkın sevinçle karşıladığı bu ses Politeknik öğrencilerinin kurduğu korsan radyo istasyonundan tüm Yunanistan’da dalga dalga yankılanıyordu: 

“Burası Politeknik... Burası Politeknik! ... Özgürlük mücadelesi veren öğrencilerin radyo istasyonu size sesleniyor!.. Özgürlük mücadelesi veren emekçilerin radyo istasyonu...” “Atina halkı... Mücadelemize destek verin... Ya şimdi ya hiçbir zaman...”

Birçok yere yayılan direnişin önünü alamayacağından korkan cuntacılar, önce Politeknik önünde bekleyen halka saldırdı ardından Politeknik tanklarla kuşatıldı. 

Prag Üniversitesi’nde yaşanan katliamdan 34 yıl sonra bu defa Albaylar Cuntası yönetimi öğrenci katliamına girişti. Okulun bahçesine tankın girmesi ile başlayan katliamı, askerler ve polisler devam ettirdi. Hatta asıl katliam Atina Devlet Hastanesi’nde gerçekleşti, hastaneye getirilen yaralılar hastane girişinden başlayarak her an işkence, dayak ile karşılaştı, öldürülenlerin raporları ise çarpıtılarak katliamın boyutları saklanmaya çalışıldı. 

Unutturulmak İstenen Tarih

Albaylar Cuntası’na karşı üç gün süren ve Yunanistan tarihinde Alman faşist işgaline karşı verilen direnişle kıyaslanan Politeknik direnişi, cuntanın yıkılışından hemen sonra Yunan egemenler tarafından yok sayılmaya, uydurulmuş bir tarih olduğu iddia edilmeye çalışıldı ve geçmişte kalmış sıradan tarihi bir olay olarak anılmak istendi. 

Geçen yıl Yunanistan’da terör örgütü olarak ilan edilen faşist “Altın Şafak”, Politeknik direnişinin komünistlerin uydurduğu bir mit olduğunu iddia etmişti. Ancak her yıl Politeknik Üniversitesi önünde toplanan binlerce öğrenci unutturulmak istenen Politeknik direnişini ve katledilenleri anarak direnişin hafızasını yeniliyor.

Öte yandan Prag Üniversitesi öğrencilerinin Alman faşistlerine karşı direndiği 17 Kasım, Uluslararası Öğrenciler Günü ilan edildikten bir süre sonra anti-faşist içeriğinden koparılarak farklı ülkelerden öğrencilerin ‘kaynaşma gününe’ indirgendi. 

17 Kasım artık öğrencilerin kendi kültürlerini tanıttığı, başka kültürleri tanıdığı ve şenlikler organize edilen bir gün olarak anılıyor.

Türkiye’de ise Politeknik direnişi demokrat/devrimci öğrenciler tarafından anılırken Uluslararası Öğrenciler Günü üniversite yönetimlerinin düzenlediği etkinliklerle anılıyor. Yapılan etkinliklerde Uluslararası Öğrenciler Günü’nün anti-faşist yanı görmezden gelindiği gibi bazen faşist organizasyonlara bile dönüştürülebiliyor.

Kaynak: SiyasiHaber