'YENİ' RUSYA FEDERASYONU ANAYASASI : Putin'li 'Putin Sonrası'...

Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin 15 Ocak’ta halka hitaben yaptığı konuşmada, "hükümetin içinde bazı oligarşik gurupların yaratığı güç odaklarını yok etmeyi becerdik ve devletin birliğini sağladık. Rusya’yı tekrar uluslararası politikada görüşleri reddedilemeyen bir ülkeye dönüştürdük… Ben artık ülkemizin hukuki çerçevesinde Rusya anayasasının üstünlüğünü garantileyen bazı değişiklikler yapmanın zamanı geldi diye inanıyorum..." deyince önce Başbakan Medvedev Putin'e kabinesinin istifasını sundu, 24 saat içinde yerine yeni bir başbakan atandı ve hızla yeni bir anayasa hazırlandı.

Bu "yeni anayasa" 22 Nisan'da referanduma sunulacak ve büyük ihtimal ( dünyanın sonu gelmezse! ) onaylanacak.

Peki, oligarşik gruplar tasfiye edilmiş, devletin birliği garanti altına alınmış, ekonomi daha stabil hale gelmiş ve Rusya Federasyonu uluslararası arenada yeniden bir küresel güç olarak yerini almışsa, neden yeni bir anayasaya ihtiyaç doğdu?

Önce şunu söyleyeyim: Buna Putin değil, Putin'i de o makama getiren, 24 yıl o makamda tutan Rusya derin devleti karar verdi. Çünkü, Rusya'nın ( Putin istemese dahi ) hala Putin'e ihtiyacı var. Hatta belki de Putin artık "emekli" olmak istedi, ama Rusya derin devleti buna izin vermedi.

Bunu neden baştan vurgulamak istedim, çünkü kimileri Putin'i şeytanlaştırmayı seviyor ve Rusya'da bütün melanetin onun başının altından çıktığını sanıyor. Halbuki Putin'in kendisi de Rusya derin devletinin bir "proje"si ve Rusya'da derin devlet, devletin kendisidir.

Putin'den önce Yeltzin'di Rusya Federasyonu devlet başkanı. Ama Yeltzin, SSCB'den Rusya Federasyonu'na geçiş sürecini iyi yönetemedi. Hızlı özelleştirme sonucu mafya tarzı gruplar, Batı ile işbirliği de yaparak ülkenin neredeyse bütün zenginliğini ele geçirdi. Ruble ve ekonomi çöktü. Halk büyük bir yoksulluk içine düştü. Ve Çeçenistan savaşı ( yenilgisi ) Yeltzin'in sonunu getirdi.

İlk Rusya Federasyonu Anayasası binden fazla kişi tarafından yazıldı, Haziran-Ekim 1993 tarihleri arasından özel "anayasa oturumları"nda tartışıldı, 12 Aralık 1993 tarihinde düzenlenen referandumda kabul edildi ve 25 Aralık 1993'te yürürlüğe girdi. ( 12 Aralık Rusya'da "Anayasa Günü" olarak kutlanır )

Referanduma halkın yüzde 54’ü katıldı. Referanduma katılanların yüzde 58.4’ü kabul, yüzde 41.6’sı ret oyu verdi.

Rusya anayasasının bu referandumda kabul edilen son şeklinde Devlet Başkanlığı süresi 4 yıl olarak belirlenmişti; ancak 31 Aralık 2008’de yapılan değişiklikle bir sonraki seçimlerin ardından devlet başkanının görev süresi 6 yıl oldu. Böylece Putin'e 2012 ile 2024 yılları arasında kesintisiz 12 yıl devlet başkanlığı yapabilmesinin önü açıldı.

Putin, ilk iki başkanlık döneminde ( 2000-2008 ) önce Rusya'yı "Çeçenistan belası!"ndan kurtardı. Bu ikinci Çeçenistan savaşında binlerce Çeçen katledildi, Grozni yerle bir oldu. Sonra ülkeyi yağmalayan mafya gruplarına ve oligarklara savaş açtı Putin, onları da kısa sürede temizledi. Ve ekonomiyi stabilize etti, yoksulluğu bir nebze de olsa düzeltti, halkı rahatlattı.

Sıra Rusya'nın uluslararası arenada prestijini kurtarmaya veya Rusya'yı yeniden bir küresel aktör yapmaya gelmişti. O yıllarda Rusya'ya "hasta adam" muamelesi yapılıyor, uluslararası operasyonlarda Rusya'nın çıkarları göz ardı ediliyordu.

Hatta ABD Dış işleri bakanı Condoleezza Rice, "Rusya'nın çıkarları Rusya Federasyonu sınırlarında biter" demişti.

2007 Münih Güvenlik Konferansı'na katılan Putin, tarihi bir konuşma yaptı. Tek kutuplu dünyayı eleştirdi. Batı'nın BM sözleşmesine uymadığını, uluslararası hukuku ihlal ettiğini, başka ülkelere "sömürge muamelesi" yaptığını iddia etti.

Ve artık Rusya'nın buna müsaade etmeyeceğini ilan etti.

Batı, SSCB ve Varşova Paktı tasfiye edilirken NATO'nun doğuya doğru genişlemeyeceğine ve Rusya'nın güvenliğini tehdit etmeyeceğine dair söz vermişti. Ama sözünde durmadı.

Hatta Rusya'nın itirazlarına rağmen Ukrayna'yı ve Gürcistan'ı da NATO'ya katma sürecini başlattı. Rusya buna önce Gürcistan'a savaş açarak, ardından Ukrayna'daki faşist darbeye karşı Doğu Ukrayna'da ( Donbass'ta ) muhalif güçleri destekleyerek, Ukrayna'yı destabilize ederek cevap verdi.

Sağda solda okuyorum, "Rusya Federasyonu kuşatıldı, yaptırımlara daha fazla dayanamaz, ekonomisi çöktü çökecek, ordusu zayıf..." vs gibi şeyler yazanlar var. Bunlar doğru değil.

Elbette NATO Rusya Federasyonu'nun küresel bir güç olmasını, çıkarlarını tehdit etmesini istemiyor. Yaptırımları ağırlaştırıyor. Ama Rusya Federasyonu bir muz cumhuriyeti değil, büyük bir askeri güç. Kendisini ve çıkarlarının olduğu her yeri savunabilecek, Batı'nın envanterindeki silahları etkisiz hale getirip, ağır karşılık verebilecek son derece modern ve güçlü silahları var.

Hatta bugün, kendisi de harap olmayı göze almayan hiç bir devlet veya hiç bir güç Rusya Federasyonu'nu askeri olarak yenemez. Rusya'nın Kırım'ı topraklarına katması, Suriye'ye müdahale etmesi, Doğu Akdeniz'e açılması bu özgüvenin sonucudur.

Ama ekonomisi için aynı şeyleri söylemek mümkün değil. % 80 oranında petrol, doğal gaz, altın ve tahıl satışına dayalı ekonomisini, bu bağımlılığı % 50'lere düşürmeyi başarmışsa da, çeşitlendiremedi. Yoksulluğa çare bulamadı. 2002-2008 yılları arasında görece yükselen halkın refah düzeyi yeniden düştü.

Yaptırımlara ek olarak, Suudi Arabistan ile anlaşamaması nedeniyle petrol fiyatlarının düşmesi de Rusya'yı negatif etkileyecektir. Ama bu konuda yapılan yorumlar da abartılı.

Rusya Federasyonu mali olarak dışa bağımlı değil ve hazinesinde, kendisine daha yıllarca yetecek kadar rezervi var. Yoksa Suudi Arabistan'ın restini görmez, hatta onu bu adımı atmaya provoke etmezdi.

Ki ben, Suudi Arabistan'ın petrol arzını arttırmasının ve fiyat kırmasının nedeninin asıl olarak ABD'ye bir uyarı olduğunu düşünüyorum. Çünkü bu fiyatlara uzun süre dayanamayacak ve ilk iflas edecek olan ülke ( petrol şirketleri ), pahalı yöntemlerle ( 1 varil / 55-60 dolar ) kaya gazı ve petrolü üreten ABD olacaktır. Suudi Arabistan neden ABD'yi uyarma ihtiyacı hissediyor? Çünkü Büyük Ortadoğu Projesi'ne göre parçalanma sırası ona geldi.

İşte bu konjonktürde Rusya Federasyonu evinin içini yeniden düzenlemeye karar verdi ve yeni bir Anayasa hazırladı. Yani dışarıdan gelebilecek tehditleri savuşturamayacağı için değil, içeride huzursuzluk başgösterdiği-başgösterebileceği için.

Rusya'da yaşam standartları, halkın büyük çoğunluğu için kötü. Tass ajansı ile mülakatında Rusya’daki orta sınıf gelir grubuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Putin, “Dünya Bankası’nın metoduna göre, asgari ücretin 1,5 katı geliri olan kişiler orta sınıf olarak tanımlanıyor. Bizde asgari ücret 11 bin ruble, yani orta sınıf mensupları, 17 bin ruble kazanıyor. Bu kişilerin sayısı çok fazla, yüzde 70’in üzerinde” dedi. Uzmanlar buna gülüyor ve "17 bin Ruble, yani 200 Euro ile orta sınıf mı olunur?" diyorlar.

Yolsuzluk, işsizlik, yoksulluk giderek daha çok sorgulanmaya başlandı Rusya'da. Ki bu nedenle ilk defa bu sene Putin'e halkın desteği, kamuoyu yoklamalarına göre, % 45'lere düştü.

Genç ve eğitimli nüfus kapağı Avrupa'ya atmaya çalışıyor ve giden geri dönmüyor. Rusya'da kalanlar ise bu antidemokratik rejimden ve Putin'den bıktı. Daha çok özgürlük istiyor...

Rusya'nın demografik yapısını da bir türlü düzeltemedi Putin. 2 milyon 700 bin kilometrekare yüzölçümü ile dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya Federasyonu’nun nüfusu 146 küsur milyon ve bunun yüzde 20’si Rus olmayan halklardan oluşuyor. Putin’in iktidarda olduğu son 20 yılda, istatistiklere göre 1 Ocak 2000’de ülkenin nüfusu 146 milyon 700 bin iken, bu yıl 1 Ocak'ta ise 146 milyon 500, yani 200 bin azalmış. Ama Kırım'dan gelen 2 milyon 300 bini ve Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Moldova gibi ülkelerden çalışmak ve yaşamak için Rusya'ya gelen 2 milyon işçiyi ve ailelerini düşersek, azalma daha fazla. Eğer bu durum değişmezse, Rusya'nın nüfusunun 30 yıl sonra 135 milyona düşmesi bekleniyor. Ama daha da önemlisi Rusların toplam nüfus içindeki oranı da azalıyor.

Putin, "eski" bir istihbaratçı. Boris Yeltzin 1999 yılında görevi bıraktığında Başbakandı. Ondan önce de istihbaratın başı. Rusya Derin devletinin kararıyla devlet başkanlığına getirildi. Ama Putin de kendisine güvenenleri mahçup etmedi, işini iyi yaptı ve artık çok deneyimli. Ruslar kararsız, gevşek ve disiplinsiz idarecileri sevmezler. Bu nedenle Putin'i seçtiler.

Putin bir siyasetçi değil, "güvenlikçi". Ve realist. Rusya'nın kapasitesini ve yapabileceklerinin sınırını iyi hesap edebiliyor. Eski Sovyetler Birliği'ni yeniden kurmak veya orada burada toprak işgal etmek gibi hedefleri yok.

Kırım'ı ilhakı, Batı'nın Rusya'yı kuşatma hamlelerine verilmiş bir cevaptı. Böylece Karadeniz'den gelebilecek tehlikeyi bertaraf ettiği gibi NATO'nun Çekya'da, Romanya ve Polonya'da kurmak istediği "füze kalkanı"nı da boşa çıkardı. Suriye'ye müdahalesi ise çok daha stratejik ve hayati öneme sahip bir savunma adımı.

Putin'in bir ideolojisi yok. Devletler arası ilişkilerinde ideolojik saiklerle hareket etmiyor. Rusya'yı resmen "düşman" ilan eden ABD'ye karşın, Rusya şimdiye kadar hiç bir ülkeyi "düşman" ilan etmedi. Ve yaptırımlara rağmen hiç bir ülke ile temasını kesmedi. Ama çıkarlarına saygı gösterilmesini ve masada eşit şartlarda oturmak istiyor. Bu, Rus halkının da hoşuna gidiyor.

2012 yılında Putin üçüncü kez başkanlığa geldiğinde, hemen öncesinde başlamış olan protesto hareketleri sonuç vermedi. Hatta yabancı STK'lara ve Rus STK'lara destek veren yabancı kuruluşlara yönelik kısıtlamalar getirilmesi ile sonuçlandı.

Putin "yeni anayasa lazım" dedikten sonra, 24 saat içinde, önce Başbakan Dimitri Medvedev, tüm kabinesiyle birlikte istifa etti. Sonra, yerine, yine Putin'in önerisi ile, Federal Vergi Hizmetleri Başkanı Mihail Mişustin göreve geldi.

Bildiğimiz gibi, Putin’in başkanlık süresi 2024 yılında bitiyordu. Putin de 2018 başkanlık seçimlerinden sonra, açık bir biçimde olmasa da, tekrar başkanlığa gelmeyi düşünmediğini ima etmişti. Ama Rusya Derin Devleti Putin'in yerinde kalmasını istedi ve Putin'i ikna etti. Bunu Putin'i "koltuğa yapışan lider" durumuna düşürmeden yaptı.

Önce Putin, devlet başkanlığını iki dönemle sınırlama önerisi yaptı. Mevcut anayasadaki "ard arda iki dönem" ifadesi değiştirilerek, sadece "iki dönem" yazıldı. Herkes Putin gidiyor sandı. Ama sonra bir milletvekili, anayasa değişikliklerinin kabulü ile bir "sıfırlama" önerisi yaptı. Bu, Putin'in bundan önceki başkanlıklarının sıfırlanması, iki dönem daha başkanlık yapabilmesinin önünün açılması anlamına geliyordu.

Önerinin kabul edilmesinden sonra bir gazeteci Putin'e 2024 yılında yeniden başkanlığa aday olup olmayacağını sordu, Putin sadece gülümsedi. Bence olacak. İstemese de olacak!

Diğer bazı değişiklik önerileri de şöyle:

"1- Seçilen hükümetin Başbakan ve Bakanlık adaylarının onayı, Rusya Federasyonu alt kolu olan Duma'ya devredilecek. Duma tarafından onaylanan adayları, Devlet Başkanı'nın tek başına onaylamama hakkı olmayacak. Böylelikle, Duma'nın kararı Devlet Başkanı'nın kararından daha etkili olacak.

2- Rusya Federasyonu'nda görev yapan Başbakanın, bakanların, federal devlet organları başkanlarının, valilerin, senatörlerin, milletvekillerinin ve hakimlerin Rusya Federasyonu hariç, başka hiçbir ülkenin vatandaşlığı ya da oturum izni olmayacak.

3- Kolluk Kuvvetleri Başkanları ve Federal Savcıların atanmasında, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı'nın ve Federasyon Konseyi'nin aynı anda onayı gerekecek.

4- Rusya Federasyonu Devlet Başkanlığı'na aday olacak şahısların;

a) Rusya'da 25 yıldan fazla yaşamaları gerekecek ( bu süre şu an 10 yıl olarak anayasada belirtiliyor ).

b) Adayın, seçim zamanında ve öncesinde başka ülkelerin vatandaşlığı ya da oturum iznini almamış olması gerekiyor.

c) Bir kişi ancak 2 dönem Devlet Başkanlığı yapabilecek. ( Putin şu anda 4. döneminde. Kendi döneminden sonra kimsenin başkanlık koltuğunda 2 defadan fazla oturmasını istemiyor ).

5- En düşük maaş, bir kişinin minimum ihtiyaçlarını karşılayabileceği rakamdan daha az olmayacak.

6- Uluslararası kanunlar, anlaşmalar ve kararlar; Rusya Federasyonu vatandaşlarının özgürlüklerini kısıtlamadığı sürece geçerli sayılacak.

7- Yapılacak olan anlaşmaların anayasaya uygun olup olmadığının kontrol edilmesi için eğer Devlet Başkanı talepte bulunursa, Anayasa Mahkemesi tarafından anlaşmaların uygunluğu kontrol edilebilecek.

8- Devlet Başkanı tarafından, Federasyon Konseyi'ne verilecek talimatla, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme hakimleri görevlerinden uzaklaştırılabilecek.

9- Emekli maaşlarının düzenli olarak artırılması." (T24, 18.Ocak)

Başkan olabilmek için en az 25 yıl aralıksız Rusya’da yaşamış olma şartının getirilmesinin nedeni “yerli ve milli” bir başkan seçme arzusu. Böylece ikinci ( mesela Ukrayna, İsrail ) vatandaşlığı olan binlerce Rus adaylıktan men ediliyor.

"Başkan adayı olabilmek için, hayatı boyunca hiçbir yerde oturum almamış olması gerekir" önerisi ile de özellikle Batılı ülkelerde oturumu olan birçok siyasi muhalif ve oligark eleniyor.

Bir de, "Güvenlik Konseyi’nden ayrı olarak, Rusya’da 2000 yılından beri, Devlet Konseyi denen bir istişare organı var. Anayasal bir kurum değil bu. Putin, anayasadaki değişiklik önerisinde bu Devlet Konseyi’ni de anayasal bir kurum haline getirmek istiyor. Bu konsey bir istişare mekanizması olmaktan çıkıp anayasal statüye kavuşacak, icra yetkisi olacak. Yani yasama, yürütme ve yargının yanında güçlü bir devlet kurumu olarak Devlet Konseyi de bulunacak." ( G.Duvar, 25. Ocak )

Bu Konsey’in içinde federal bölge valileri, bir kısım senatörler ve milletvekilleri ile bazı yüksek düzey devlet görevlileri yer alacak. Şu an Rusya’da yapılan değerlendirme ve öngörüler, Putin’in 2024 yılında bu konseyin başına geçebileceği yönünde. Bu da bir ihtimal, az da olsa...

Başbakanlığa getirilen Mişustin bir siyasetçi değil, ekonomist ve teknokrat. Bu nedenle kurulu sistemi değiştirmeye girişmez diye düşünülüyor. Ondan beklenen ekonomiyi düzeltmesi. Bu nedenle olsa gerek başbakanlık konumu biraz güçlendiriliyor.

Bunun yanında partiler bugün olduğu gibi yine işlevsiz ve güçsüz kalacaklar sistemde. Göstermelik seçimler yapılacak ama devleti Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi yönetecek.

Gelelim bizim meselemize...

Bir süre önce Putin Lenin'i eleştirmiş, onu, modern Rusya'nın altına dinamit yerleştirmekle suçlamıştı. Bazıları bunu bir "komünizm" eleştirisi sandı. Halbuki, Putin, Lenin'in "uluslar, ulusal azınlıklar ve etnik topluluklar" politikasını eleştirmiş, bu halklara tanınan demokratik hak ve özgürlükleri Rusya'da üniterleşmenin önündeki engel ve parçalanma tehdidi olarak tanımlamıştı. Ve bu açıklama, 15 Ocak'ta çağrısını yaptığı anayasa değişikliklerinin de ilk işaretiydi. Dikkatimizi çekmedi.

İşte Putin, bu tehlikeyi bertaraf etmek için, ülkeyi Federasyon olmaktan çıkarıp üniter sisteme geçirmek istiyor. Adım adım, federatif yasaları kaldırarak ve/veya işlevsiz hale getirerek bu yolda ilerliyor. Bunun sonucu olarak, Rus olmayan halkların Rusya Federasyonu içindeki varlıkları tehdit altına giriyor.

Tanınmış hukuk doktoru Yelena Lukyanova Novaya Gazeta’ya verdiği mülakatta "Federasyona baskı 2000 yılının başlarında Putin’in özerk cumhuriyetleri ve idari bölgeleri 7 üst makama bağlaması ile başlamıştı... Bu ve benzer değişikliklerle (özerk) cumhuriyet gibi bağımlı birimlerin yönetim güçleri azalmış oldu. Merkeze bağımlıkları arttı..." diyor mesela.

Veya tanınmış siyasi yorumcu Dimitriy Oreşkin, “Federasyon statüsü belki muhafaza edilecek, ancak onun verdiği hakları kullanmak mümkün olmayacaktır. Ben Rusya’daki ana muhalefet figürü Mihail Hodorovski’nin ilk tezi, yani ‘Putin yerel yönetimleri yok ediyor’ fikrine katılıyorum. Anayasa mahkemesi son beş yılda yerel yönetimlerin hiçbir talebini desteklemedi..." diyor

Yapılacak değişikliklerle Rusya Federasyonu Anayasası'ndaki “Federasyon çok uluslu halklardan oluşuyor” ifadesine bir "kurucu Rus halkı" tabiri eklenmek isteniyor ki, şimdiden büyük tepki aldı bu değişiklik önerisi. Özellikle Tatarlar, “bu teklif bizleri ikinci sınıf vatandaş haline getirecek. Yani Tatarlar bu devleti kuran unsur olmayacak mı? Yakutlar uzak sınırlarda bu devleti kurmaya katkı sağlamadılar mı?” diye soruyorlar.

Tataristan Meclis Başkanı Ferit Muhametşin ise Putin’e, "Tataristan’da insanlar endişeleniyor, atalarının dillerini öğrenmenin daha da zorlaşacağına inanıyorlar" dedi.

Rus halkının "devlet kurucu halk" olarak tanımlanması ve "Rusya Federasyonu’nun devlet dili, onun bütün topraklarında, Rusya Federasyonunun eşit haklara sahip çok uluslu birliğine dahil olan, devlet-kurucu halkın dili olarak Rusçadır" ifadesi "büyük ulus şövenizmi"nin yeniden hortlaması demektir. Federasyon tabutuna son çiviyi çakmaktır. Pratikte ikinci plana itilmiş Rus olmayan halkların dillerini değersizleştirmektir.

Keza yine bir değişiklikle Rusya Federasyonu halklarının Rusya dışında yaşayan soydaşları yok sayılmakta, sadece Rus kimliği, Rus dili ve Rus kültürü öne çıkarılmaktadır. Bu, "artık Çerkes, Çeçen, Oset… diasporası yoktur ve/veya bu halklara Rusya Federasyonu'nun, tarihi vatanlarının kapıları kapanıyor" demektir.

Bu değişikliklerle Rusya Federasyonu bitecek "bin yıllık tarihi" ile Rusya tarih sahnesindeki yerini alacak, tarih sıfırlanacaktır.

Federasyonumuz Kaf Fed'in açıklamasında formule edildiği gibi:

"Rusya Federasyonu kurumlarını ve vatandaşlarını insan haklarına, hukuka ve eşitliğe dayalı demokratik federatif yapının korunması ve güçlendirilmesi yönünde çalışmaya davet ediyoruz.

Rusya Federasyonu’nun taraf olduğu uluslararası sözleşmelere de açık aykırılıklar içeren bu değişikliklere ilişkin, başta anayasa değişiklikleri konusunda özel olarak yetkili olan Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu olmak üzere, tüm uluslararası kuruluşları demokrasiyi, azınlık haklarını ve insan haklarını korumak üzere inisiyatif almaya çağırıyoruz.

Diasporadaki Çerkes örgütleri olarak, Rusya Federasyonu halklarının Diasporadaki kişi ve kurumlarını, federatif devletin ilkeleriyle bağdaşmayan tekçi uygulamalara ve kazanılmış hakların geri alınmasına yol açabilecek antidemokratik anayasa değişikliğine karşı açıkça HAYIR demeye çağırıyoruz..."

ÇERKESYA HAREKETİ