Konstantin Zatulin’in “Dönüş Yasası Teklifi” Üzerine Yaptığımız Önerilere Cevabı

Sayın Konstantin Zatulin, uzun zamandır "Rusya Federasyonu'na Geri Dönüş" konusu üzerine çalışma yapan bir Duma Milletvekili. 

25 Mart tarihinde Rusya Federasyonu Parlamentosu Duma'ya sunduğu yasa teklifi üzerine, 3 Nisan'da bu yasa teklifinin Rusya Federasyonu'nun bütün halklarını kapsamadığı eleştirisi yapmış ve önerilerimizi kendisine bir mektupla yazılı olarak iletmiştik. 

Sayın Zatulin'e mektubumuza ve eleştiri-önerilerimize ilişkin cevabı için teşekkür ederiz. Ancak belki de biz sadece kendisinin Duma'ya sunduğu yasa ile ilgili değil, genel olarak "Rusya Federasyonu Halklarının Geri Dönüş" sorunu üzerine görüş belirttiğimiz için, verdiği cevabın, Çerkeslerin taleplerini karşılamadığını düşünüyoruz. 

Bu nedenle, Sayın Zatulin'e bir kez daha yazmaya ve Çerkeslerin Rusya Federasyonu'na geri dönüşü konusunu gündemde tutmaya karar verdik. 

MEKTUBUMUZ ŞÖYLE:* 

Sayın Zatulin,

Zaman ayırıp, mektubumuza cevap verdiğiniz ve Duma'ya sunduğunuz yasa teklifinizin ayrıntılarını anlattığınız için size teşekkür ediyoruz. Cevabınızdan bizim daha özel; "Çerkeslerin Rusya Federasyonu'na Geri Dönüşü" konusu üzerinde yoğunlaştığımızı ve sizin yasa teklifinizin bizi kapsamadığını gördük.

Elbette, Rus dilini konuşan, Rus kimliğine, kültürüne, tarihine ait ve geçmişte herhangi bir nedenle Rusya'yı terk etmiş Rusların Rusya Federasyonu'na dönüşü özel bir yasayı ve çalışmayı gerektirmektedir. 

Ama Rusya, çok uluslu, çok dilli bir Federasyon'dur, Rusya'da anadili Rusça olmayan halklar da yaşamaktadır. Ve Rusya Federasyonu'nun bu halkların kimliklerinin, dillerinin, kültürlerinin yaşaması ve yaşatılması için yaptığı çalışmalar hepimizi mutlu ediyor.

Biz Çerkeslerin ( Adığelerin ) ataları, dedeleri tarihi vatanlarından çıktıklarında hiç Rusça bilmiyorlardı. Hafızaları, acılarla ve kayıplarla doluydu. Bu neslin, Rusça öğrenmesi, çocuklarına ve torunlarına Rusça öğretmesi söz konusu bile olamazdı. Hatta yaşadıkları ülkelerde, asimilasyon politikaları nedeniyle, anadillerini bile koruyamadılar. 

Biz, sizden "Geri Dönüş" yasasını, bizim gibi, tarihin bir yerinde anavatanlarından ayrılmak zorunda kalmış halkları da kapsayacak, onların özel durumlarını dikkate alacak bir çalışma yapmanızı beklemiştik. 

Bizim, bugün Rusya Federasyonu'nda anadilimizin resmi dil olduğu, Rusya Federasyonu'nun kurucu unsuru Cumhuriyetlerimiz var. Bu Cumhuriyetlerde yaşayan akrabalarımız, soydaşlarımız var. 

Ve biz artık tarihi vatanımıza dönüş yapmak, Rusya Federasyonu'nda soydaşlarımızla birlikte yaşamak istiyoruz.

Biz sizden, Duma'ya açık ve net olarak bu toplulukları ve halkları da kapsayacak bir yasa tasarısı sunacağınızı ve sorunu bütün olarak çözmek istediğinizi umut etmiştik. 

Dünyadaki bütün ülkelerde ve örneklerde, "Geri Dönüş" için ülkenin iletişim dilini bilme zorunluluğu olduğunu söylüyorsunuz. Elbette bir insanın yaşadığı ülkenin dilini veya iletişim dilini bilmesi: o ülkede eğitim görmesi, çalışması, yaşaması ve entegrasyonu için çok önemli, hatta zorunludur. 

Ama "Geri Dönüş" için her ülke kendi özel durumuna uygun yasalar yapıyor. 

Mesela Finlandiya ve Almanya, başka ülkelerde yaşayan soydaşlarının geri dönüşü için "dil bilme" zorunluluğu aramadılar. Anadillerini bilmeyenler dahil, soydaşlarının hepsine "Geri Dönüş" hakkı tanıdılar, çıkardıkları yasalarla "Geri Dönüş"leri desteklediler ve geri dönenlerin entegrasyonu için özel sosyal-destek yasaları çıkardılar. 

Keza, Rusya Federasyonu da son aylarda Tataristan, Başkurdistan, Çeçenya, İnguşetya, Dağıstan, Kabardey Balkar ve Karaçay Çerkes Cumhuriyetlerine binlerce ( bazı kaynaklar 43 bin diyorlar ) Rusça bilmeyen Filistinliyi kabul etti. 

Sayın Zatulin, konuyu ne kadar önemsediğinizi biliyor, çabalarınızı çok takdir ediyoruz. Bu nedenle size yazıyoruz. 

Sizden Yasa Teklifinizi, bugün Rusya Federasyonu'nda yaşayan bütün halkları, resmi dilleri ve onların Rusya Federasyonu dışında yaşayan soydaşlarını da kapsayacak, onların özel durumlarını dikkate alacak bir açıklıkta ve netlikte formüle etmenizi bekliyoruz. 

Rusya Federasyonu güçlü bir ülkedir. Geri Dönüş yapmak isteyen herkesi kucaklayabilir; onlara tarihi vatanlarında soydaşları ve Rusya Federasyonu'nun bütün halkları ile birlikte yaşama imkanı sunabilir. 

Saygılarımızla

Çerkesya Tarih ve Sosyal Araştırmalar Derneği Adına

( T'lepseruko ) Tarık Topçu

Tel: 0090 537 275 22 32

Antalya

* Bu mektubun Rusçasını yine sayın Zatulin'in mail adresine göndereceğiz.

*****

SAYIN ZATULİN ADINA MEKTUBUMUZA VERİLEN CEVAP

Konstantin Zatulin tarafından sunulan “Rusya Federasyonu’na Geri Dönüşler Hakkında” yasa tasarısı (No. 873749-8, 25/03/2025) bu yasanın kabulü ve onaylanmasıyla ilgilenen aktif yurttaşlardan ve Rusya’da böyle bir yasanın kabul edilmesinin önemini kabul eden, ancak geri dönenlerin Rusya Federasyonu’nun resmi dili olan Rusça konuşma zorunluluğunun kaldırılması da dahil olmak üzere tasarıda çeşitli değişiklikler önerenlerden geri bildirim alıyor; bu, bizim görüşümüze göre asılsızdır.

"Sayın Bay **!

K. F. Zatulin'e yaptığınız itirazda, "Rusya Federasyonu'na Geri Dönüş Hakkında" yasa tasarısının, geri dönen bir kişinin karşılaması gereken koşullar açısından düzeltilmesini, Rusya Federasyonu'nun resmi dili olan Rusçayı bilme şartının kaldırılmasını ve bunun yerine Rusya Federasyonu'nun herhangi bir biriminde geçerli olan herhangi bir resmi dili bilme şartının getirilmesini öneriyorsunuz.

Lütfen önerilen yasa tasarısının “Rusya Federasyonu’na geri dönüş hakkında” olduğunu ve Rusya Federasyonu’nun halklarından birinin resmi dilini konuşan herhangi bir özel birimine ilişkin olmadığını unutmayın. Geri dönenlere, Rusya Federasyonu'nun tüm ulusal idari birimlerinde ve ulusal idari karaktere sahip olmayan, tek resmi dilin devlet dili olan Rusça olduğu bölge ve bölgelerde olmak üzere ülkenin tüm topraklarında ikamet etme hakkı tanınır.

Vatandaşlarının geri gönderilmesine yönelik programlar uygulayan tüm devletlerde, bu programların uygulanması için gerekli koşul, ülke dilini bilmeleridir; zira, tüm ülke vatandaşlarının ortak dili bilinmeden, ev sahibi toplumun yaşamına tam olarak dahil olmak mümkün değildir. Ayrıca, devletin dilini iyi bilmesi, potansiyel geri dönen kişinin, tarihi vatanı olarak gördüğü ve yaşamak istediği toplumun ve ülkenin değerlerine olan bağlılığının kanıtıdır. Ve devlet dili, hiç şüphesiz, ülke halkının en önemli ortak değerlerinden biridir. Geri dönüş, karşıt hareketli bir süreçtir: Devlet geri dönene, geri dönen de devlete.

Mektubunuzdan, insanların, çok eski zamanlardan beri kendi milliyetlerinin temsilcilerinin yaşadığı bir ülkeye, resmi dili öğrenmek için göç etmelerinin gerekliliğini anladığınız anlaşılıyor. Aynı zamanda bu kişilere taşındıktan sonra devlet dilini öğrenmeleri için üç yıl süre veriyorsunuz ve dili öğrenme sorumluluğunu onları kabul eden devlete yüklüyorsunuz. Yaklaşımınızın mantıklı olmadığı anlaşılıyor. Uzak atalarının yaşadığı ülkeye geri dönme hakkı iddia edenler, bu ülkenin resmi dilini öğrenmeleri için kendilerine ayırdığınız üç yıl içerisinde, taşınmadan önce bu dili konuşmayı öğrenebilirler. Bu, onların sadece atalarıyla yeniden bir araya gelme isteklerinin değil, aynı zamanda ev sahibi ülkenin yaşamına entegre olma isteklerinin de kanıtı olacaktır.

Ayrıca, Rusya'nın yerli halklarına mensup kişilere, geri dönüş hakkının yanı sıra, Rusça'ya hakim olduklarını kanıtlamalarına gerek kalmadan, Rusya vatandaşlığını basitleştirilmiş bir şekilde edinme hakkı da tanındığından, teklifinize katılamayız. 

Ancak Rusça'ya hakim olmak, Rusya vatandaşlığına başvuranlar için genel bir gerekliliktir; bazı istisnalar vardır, bunlara geri dönenler de dahildir. Bu şart, geri dönüş hakkını aldıklarında Rusça bildiklerini daha önceden kanıtlamaları nedeniyle kendilerinden kaldırıldı.

Samimi olarak,

BDT Ülkeleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı,

Devlet Duması Milletvekili Yardımcısı

K.F. Zatulina

A. Dokuçayeva"

Çerkesya Hareketi Haber Merkezi