Kavardey ve Balkar Öğrencileri Anadillerini Seçiyorlar mı?

Kabardey ve Balkar Öğrencilerin ne kadarı anadillerini seçiyorlar sorusuna yetkililer hala cevap vermediler: 

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Devlet Başkanı'na yapılan çağrı.

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Başkanı K.V. Kokov'a

Sayın Kazbek Valerievich! 

3 Ağustos 2018'de, "Eğitim Hakkında" Federal Kanun'da değişiklikler yapılarak, anadil öğretimi fiilen isteğe bağlı hale getirildi. Bu olay, değişikliklerin Rusya Federasyonu Anayasası'nın 68. maddesine, Rusya Federasyonu Anayasa Mahkemesi'nin görüşüne ve çeşitli cumhuriyetlerin Yüksek Mahkemelerinin kararlarına açıkça aykırı olması nedeniyle, o dönemde cumhuriyetlerde büyük bir kamuoyu tepkisine yol açtı.

İnsan Hakları Merkezi bu yıl iki kez (28 Temmuz ve 13 Ekim tarihlerinde) Kabardiçey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanı A.K. Yezaov ile iletişime geçerek, söz konusu değişikliklerin kabul edilmesinden sonra ortaokullarda ana dili olarak Rusçayı seçen Kabardey ve Balkar etnik kökenli öğrenci sayısına ilişkin istatistikler talep etti. Ne yazık ki, alınan yanıtlar talep edilen verileri içermiyordu.

Bu bilgiler kamuya açık olup, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı ilk talep üzerine bu bilgileri sağlamakla yükümlüdür.  

Daha önce benzer verilere ulaşmak kolaydı. 1 Ekim 2019'da, Kabardey-Balkar'da bu konuya adanmış bir kamu toplantısında, Kabardey-Balkar Eğitim Bakanlığı temsilcisi Marina Mizova, 2018-2019 akademik yılında 1.015 Çerkes (Kabardey) ve 317 Balkar çocuğun (tüm öğrencilerin sırasıyla %1,52 ve %2,46'sı) Çerkesçe (Kabardeyce) ve Balkarca yerine Rusçayı anadil olarak seçtiğini belirtti.

Gördüğümüz gibi, Kabardey-Balkar Eğitim Bakanlığı'nın verdiği yanıtlarda aradığımız bilgiler eksik. Özellikle, 2018'den bugüne kadar kaç Kabardey ve Balkar etnik kökenli öğrencinin Rusçayı ana dili olarak seçtiği bilgisi yer almıyor. Bu eksiklik, Kabardey-Balkar halkının son yıllarda cumhuriyette ana dil eğitiminin kötüleşmesiyle ilgili dile getirdiği endişelerin bir başka teyidi olarak yorumlanmalıdır.

Kabardey ve Balkar etnik gruplarına mensup çocuklara ve ebeveynlerine Rusçayı anadil olarak seçmeleri yönünde sistematik baskı uygulanması riski devam etmektedir. Benzer bir olay Nalçik'teki bir okulda da yaşanmıştır. Aralık 2017'de 14 numaralı lisede öğrenciler arasında bir anket yapılmış ve ardından 209 çocuğa lisede anadillerini öğrenmeyi bırakmaları yönünde baskı yapılmıştır. Olumsuz kamuoyu tepkisiyle karşılaşınca yasadışı niyetlerinden vazgeçmişlerdir.

Kazbek Valerievich, 

Kabardey-Balkar Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu içindeki Kabardey ve Balkar halkları için bir tür özerklik biçimidir ve kültürel kimliklerinin korunması, kamu eğitiminin temel görevlerinden biridir. Anadil öğreniminin mevcut durumu, bu alandaki devlet kurumlarının etkinliğinin önemli bir göstergesidir.

Yukarıdakilerle bağlantılı olarak, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Anayasasının garantörü olarak sizden, Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı'nı, 2018'den günümüze kadar ana dili olarak Rusçayı seçen Kabardey ve Balkar etnik kökenli öğrenci sayısına ilişkin somut bilgiler vermeye zorlamanızı rica ediyoruz.

Ekler :

* 28 Temmuz 2025 tarihli talebin kopyası;

* 13.10.2025 tarihli tekrarlanan talebin kopyası;

* Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı'nın 25 Ağustos 2025 tarihli ilk yanıtının bir kopyası;

* Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı'nın 28 Ekim 2025 tarihli ikinci yanıtının bir kopyası.

Hatajuko V.N., Kabardey-Balkar Bölgesel İnsan Hakları Merkezi Başkanı

Kavkaz-Uzel