"Dönüş Hareketi" Güncellenerek Yeniden Örgütlenmelidir”

"Dönüş" düşüncesi, dile geldiğinde hala Çerkes halkının önemli bir kesimini heyecanlandırsa da, "Karadeniz'in her iki yakasında da" gündemden düştü gibi. Dönüşçüler de!

Bir kısmını en iyi tanımlayacak sözcük sanırım "hayal kırıklığı" olur. Bir kısmı ise umudunu yitirdi, hayata tutunmaya çalışıyor.

Halbuki bir döneme damgalarını vurmuşlardı. Neredeyse ikiye bölünmüştü Çerkes camiası, "Dönüşçüler" ve "Kalışçılar" diye.

İdeolojik-politik mücadeleyi, 12 Eylül faşist cuntasının da yardımıyla! "Dönüş" kazandı, "Kalış" bitti. Ama aradan geçen 25 yılda Dönüş düşüncesi ve "Dönüşçüler" gerilerken "Kalışçılar" yeniden çoğaldı.

Fakat bugünün "Kalışçılar"ı eski "Kalışçılar"dan farklı.

Eski "Kalışçılar" sosyalistti. Çerkes ulusal Sorunu'nun Türkiye'de bir sosyalist devrimle çözülebileceğine inanıyor, Çerkeslerin devrim saflarında yerlerini almaları gerektiğini söylüyorlardı. Daha idealisttiler, bir kısmı hayatını feda etti.

Bugünün "Kalışçılar"ı geleceğini Türkiye'de örgütlemek isteyen, Türkiye'li Çerkesler. Çok gerekmedikçe, bırakın "çözüm"ü, "sorun"un tanımını bile yapmıyorlar. Daha apolitikler. Aralarında sağcısı da var, solcusu da. Ama daha çok sağcı. Çünkü Türkiye'de iktidar sağcı.

Yeni "Kalışçılar"ın, Türkiye'de yaşamaya karar verdiklerinden, yani geleceklerini Türkiye'de örgütlemek istediklerinden ihale, kariyer, daha iyi bir eğitim, daha rahat bir yaşam gibi kaygıları daha güçlü. Ee bu da muhalif olarak mümkün değil.

Bu, son 25 yılda daha çok asimile olduğumuzun da bir göstergesi. Çünkü "sürgün" bir halk, eğer geleceğini sürgün edildiği ülkede örgütlemek istiyor ve vatanı ile düşünsel bağları zayıflamışsa asimile oluyor demektir.

Geleceğini Türkiye'de örgütleme eğilimlerinin güçlenmesinin nedenlerinden biri de "Dönüş Hareketi"nin örgütlenememiş olması, vatana dönüşün mümkün olmadığı inancı. Herkesin kendine göre nedenleri, bahanesi ve/veya bir açıklaması var.

Kimisi Rusya Federasyonu'nun buna izin vermeyeceğini kimisi buradaki yaşam şartlarının iyi olmadığını söylüyor... Bütünüyle haksız da değiller. Ama hayatta kalması için bilmem kaç ünite kan verilmesi gereken bir hastaya "kan yok, yerine şekerli su verelim" diyen bir doktor gördünüz mü siz hiç? Veya Aksaray'a gitmek isteyen bir yolcusuna "abi Aksaray yolu kapalı, ben seni Beşiktaş'a götüreyim" diyen bir taksi şoförü?

Sorun, Çerkes halkının asimile olması? Nedeni? Vatanından sürgün edilmiş, dünyaya dağılmış, demokratik hak ve özgürlüklerinden yoksun olması...Sonuç: Varlığı tehdit altında!

Bu sorun nasıl çözülür? Kısaca: sorunun ortaya çıkmasına neden olan şartlar ortadan kaldırılarak. Üzerinde egemen bir halk olarak kimliğimizi, dilimizi, kültürümüzü örgütleyeceğimiz bir yaşam alanında, yani vatanımızda birlik olarak.

Bu nedenle Çerkes Sorunu'nun tarihi vatanımız Çerkesya'yı inşa etmekten, bunun için vatana dönüşü ve Çerkes halkının vatanda birliğini örgütlemekten başka bir çözüm yolu yok. Eğer bugüne kadar izlediğimiz yol doğru değilse, yapılması gereken yoldan dönmek değil; yeni bir yol açmaktır.

70'li ve 80'li yıllardaki birikimin sonucu olarak Sovyetler Birliği yıkıldıktan sonra ciddi sayıda Çerkes vatana dönüş yaptı ve/veya dönüş yapma niyetiyle vatanı görmeye gitti. Ama bir kısmı orada tutunamadı, ivme giderek düştü. Bugün artık, ziyaretler devam ediyorsa da, tek tük insan dönüş yapıyor.

Rusya Federasyonu'nun bugünkü politik karakteri ve ekonomik şartları Çerkeslerin vatanlarına dönüşünü zorlaştırıyor, doğru; ama eğri oturup, doğru konuşalım:

Her sene 30-40 öğrencinin üniversite eğitimi almaya gittiği Nalçık'a, burada gelen öğrenci sayısının arttırılması yönünde bir istek ve irade varken, artık sadece 3-4 öğrenci geliyorsa bunun tek nedeni Putin değil. Biz de bir yerde hata yapıyoruz.

Artık geçmişi-bugüne kadar ki dönüş deneyimini gözden geçirmenin, gerekirse özeleştiri verip hataları düzeltmenin ve ayakları yere basan bir yol haritası çıkararak "Vatana Dönüş Hareketi"ni örgütlemenin ve örgütlenmenin zamanı geldi.

Çerkes Sorunu'nun vatana dönüşten, vatanda birlik olmaktan başka bir çözüm yolu olmadığına inanan bütün Dönüşçüler: Bu sorun bizim sorunumuzdur. Çözümü başka yerlerde arayanlar değil; önce biz konuşmalı, biz tartışmalıyız. Tek gündemimiz olmalı: "Dönüş Hareketi"ni yeniden örgütlemek.

40 yıl önce Çerkes ulusal sorununun çözüm adresi olarak Vatanı işaret ederek çok önemli bir adım attık/attınız. Geçen 40 yılda doğrular da var, yanlışlar da. Ama kurumlarımızın tüzüklerine ve Cumhuriyetlerimizin "Anayasaları"na girecek kadar güçlü bir düşüncedir Dönüş.

Bunu güncellemek ve yeniden örgütlemek zor değil.

Elbette geçen 40 yılda yapılan yanlışlar ve yaşanmışlıklar var. Bunların sonucu olarak kızgınlıklar, kırgınlıklar ve/veya hayal kırıklıkları. Bunlar bile yaşanmalıydı belki.

Ama politik mücadelede "küsmek" olmaz. Haklı bir dava için vazgeçilmez bir alışkanlık veya gurur da olmaz.

Hatko Schamis