KAR KAPLANININ NARTLAR ÜLKESİNDE HAYVANLAR KRALI OLUŞU

06 Şubat 2010   Mezıtha’nın (Orman Tanrısı) bindiği yaban domuzunu(Khonejj), devi(Yinıjj) yenen küçük fareyi, varlık ve yasanın sembolü altından yapılmış küçük boğa figürleri onun koleksiyonunda yer alıyor. 2010 yılı Adıgey’de kar kaplanının (haşıwumış) yılı olarak kabul ediliyor. Eski söylencelere göre, Adıge topraklarında kar kaplanı hayvanlar kralıydı. Küçüklüğünde ananesi Kadırxhan’ın ona anlattığı masal ve hikayeler ressama eserlerinde yardımcı oluyor. Bronzdan yaptığı bu yılın sembolünün yanında kar kaplanının hayvanlar kralı oluşunu anlatan Adıge söylencesini sizlere aktarıyoruz. Nartlar, eski zamanlarda Kafkas dağlarının güney, kuzey yamaçlarındaki altın ülkelerinde hiçbir şeye muhtaç olmadan, mutlu ve özgürce yaşıyorlardı. Hem insanlar hem de hayvanlar yeterli yiyecek buluyorlar, hiç biri yasaları çiğnemiyordu. Büyük tanrının (Thaşxo), ormanlar ve avcılar tanrısının (Mezıtha) ve hayvanlar kralı Aslan’ın uygulamaları herkesi memnun ediyordu. Ancak uzak dondurucu ülkenin kralı zalim rüzgar, Sepejj bunu hazmedemedi, onları kıskanmaya başladı ve Nartların altın yurdunu ele geçirmeyi planladı. Sepejj büyük bir kar fırtınasıyla, dağları ve ovaları soğuktan dondurdu. Sıcak yağmurların yerine Nart ülkesinde kar yağıyor, ırmaklar donuyordu. Yağan kar aylar boyunca topraktan kalkmamaya başladı. Yiyecek bulamadıklarından dolayı ilk olarak dağ keçileri ve mandalar sıcak ülkelere yöneldiler. Soğuğun korkuttuğu aslanlar ve kaplanlar da onları takip etmeye karar verdiler. Kral aslan tacını başından çıkarıp Mezıtha’ya verdi. Ona bir yarışma düzenleyip, Nart yurdunda yaşayan hayvanlara uygun bir lider seçmesini söyledi. Sepejj bu olayı duyunca çok mutlu oldu: “her şey benim istediğim gibi olacak, bugün Nartlar ülkesi hayvanları krallarını kaybettiler, ardından tüm canlıları da ben yok edeceğim…” Adeta dünyanın sonu gelmiş gibi Nartlar ülkesinde büyük bir fırtına koptu. Sepejj hayvan yavruları ve çocukları dondurarak, geride iz bırakmadan onları yer yüzünden yok etmesi için korumalarından birine görev verdi. Kralı seçmeleri için Mezıtha’nın hayvanları topladığı gün Nart yurdunda kopan büyük kar fırtınası ağaçları yıkıyor, dağların keskin yamaçlarını parçalıyordu. Mezıtha’nın çağardığı hayvanların mağarada toplanmış olmaları onların sağ kalabilmelerini sağladı. Mezıtha toplananlara bakınca, hayvanlara kral seçmek istediği kar kaplanını aralarında göremedi. Hayvanlardan bazıları başlarına bir tehlike geleceğini sezebiliyorlardı. O gün anaç kaplan Naşxho sabahtan beri bir sıkıntı içersindeydi. Yavrularına yuvadan çıkmamalarını, dışarı bakmamalarını ve eşi ’Uş’a da Mezıtha’nın yanına gitmemesini tembih ederek mağaranın girişine yattı. Aniden dünyayı kuşatan sert rüzgar bir hortuma dönüştü, iri dolu taneleri dağın keskin yamaçlarına düşmeye başladı. Duyduğu inleme sesi Naşxho’yu yerinden fırlattı. Rüzgarın yuvarlayarak getirdiği yavru kurt zor durumdaydı, keskin yamaca çarpmasın az kalmıştı. Naşxho yukarı sıçrayıp yavru kurdu yakaladı. Tipinin sırıl sıklam ıslattığı Dombay(yaban öküzü) yavrusu ve yavru kurdu mağaranın içine bıraktıktan sonra yardım etmesi için eşine seslendi. Rüzgarın savurduğu yavru tavşan ve domuzlar, dağ keçileri, ayı, tilki ve geyik yavruları ağlaşıyorlardı. Aniden Naşxho’nun gözünün önüne çocuklar geldiler. O insanları ancak uzaktan görmüştü, onlardan çekiniyordu, uzak duruyordu. Ancak Naşxho atılıp çocukları da yakaladı. ‘Uş  diğer hayvan yav rularıyla beraber onları da mağaraya sakladı. Kar fırtınası dinince alakargalar çocuklar ve hayvan yavrularının sağ oldukları haberini herkese ulaştırdılar. Hayvanlar mağaraya geldiler, yavruları ile buluştular. Çocukları dombaylara bindirip, evlerine geri göderdiler. Mezıtha’nın adil kararını herkese ulaştırdılar: “Ormanlarımızda yaşayan hayvanlara kimin lider olacağını düşünmeye gerek yok, bu görev Kaplana düşüyor.” Mezıtha’nın emrini herkes kabul etti. Aynı şekilde Kafkas ormanlarında kaplandan daha güzeli, daha yiğidi hiç yaşamadı; hayvanlar, insanlar ve Nartların tanrıları da onu seviyorlardı. Asırlar geçince topraklarımızda kaplanlar ve aslanların yaşadıklarını insanlar unuttu. Ancak kar kaplanlarından bugün hala söz ediliyor. Ve tüm dünyada Kaplan yılının gelişine hazırlanıldığı zamanda Adıgey’de şöyle söyleniyor: “Bu yılı Kar Kaplanı yılı olarak kabul ediyoruz.” Kap kaplanların bölgemizde artık yaşamamalarının sebebi  ve onların dönüşü ayrı bir öyküde yer alıyor.   11 Ocak 2010, Adıge Makh Çeviri: Jade Wumar